İnfertilite
İnfertilite yani kısırlık, çiftlerin bir yıl boyunca düzenli cinsel ilişkide bulunmaları ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmamalarına rağmen gebelik gelişmemesi durumudur. Kısırlık oldukça kompleks bir durumdur ve detaylı şekilde incelemeler yapılmasının ardından tedavi edilebilir. Bu süreçte çiftlerin ayrı ayrı değerlendirilmeleri, sağlık öykülerinin incelenmesi ve infertilite riski doğuran ana etkenlerin araştırılması gerekir.
Kısırlık kadın veya erkekten kaynaklanabilir. Bu konuda oransal olarak anlamlı farklılıklar bulunmaz. Bu nedenle çiftlerin infertilite tedavisinde ortak bilinçle hareket etmesi. Kadının ve erkeğin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir.
Günümüzde kadınların ve erkeklerin %40-50’lik kısmında kısırlık görülebilir. Geriye kalan %10-15’lik kısım nedeni tespit edilemeyen kısırlık olarak tanımlanır. Çiftlere uygulanan testlerin ardından kısırlık nedeni ve çeşidinin tespiti yapılır. Bu aşamanın ardından çiftin ihtiyaçlarına özel olarak planlanan bir tedavi uygulanır.
İnfertilite kendi içerisinde üç farklı kapsamda değerlendirilir. Kısırlık çeşitleri bu şekilde sıralanabilir:
İnfertilite Türleri
Genel İnfertilite
İnfertilite, çiftlerin çocuk sahibi olamama durumudur ve primer, sekonder ve kalıcı infertilite olarak üç gruba ayrılır. Primer infertilite, daha önce hiç gebelik yaşamamış çiftlerde görülürken, sekonder infertilite daha önce çocuk sahibi olmuş ancak sonrasında kısırlık gelişmiş bireylerde ortaya çıkar. Kalıcı infertilite ise herhangi bir tıbbi neden bulunamayan ve tedavisi mümkün olmayan açıklanamayan kısırlık durumudur.
Kadın İnfertilitesi
Kadın infertilitesi, fiziki ve çevresel birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir ve en yaygın nedenler arasında Fallop tüplerine ait sorunlar, serviks problemleri, yumurtlama bozuklukları, ileri yaş, rahim anomalileri ve karın zarı ile ilgili problemler yer alır. Fallop tüplerindeki tıkanıklıklar cerrahi müdahale veya tüp bebek tedavisi ile giderilebilirken, serviks kaynaklı infertilite genellikle aşılama yöntemi ile tedavi edilir. Yumurtlama bozuklukları ilaç tedavisi ile düzeltilebilirken, ileri yaş gebelik şansını azaltır ve düşük riskini artırır. Rahimdeki yapışıklıklar ve myomlar gebeliği engelleyebilir ve ilaçlı rahim filmi ile teşhis edilir. Karın zarı hastalıkları, özellikle endometriozis, infertilitenin yaygın nedenlerindendir. Tüm testlerin normal olduğu ancak gebeliğin gerçekleşmediği nedeni açıklanamayan infertilite vakalarında ise tüp bebek tedavisi bile sınırlı başarı sağlar.
Erkek İnfertilitesi
Erkek infertilitesi, düşük sperm sayısı, sperm hareketliliğinde veya yapısında görülen anormallikler gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilir ve çiftlerin kısırlık sorunlarında yaklaşık %40 oranında etkendir. Hormonal anomaliler, hipofiz bezinden salgılanan FSH ve LH hormonlarının düzensizliği nedeniyle sperm üretimini olumsuz etkileyebilirken, testislere ait problemler ise sperm taşıyıcı kanallardaki tıkanıklık, doğuştan kanal gelişmemesi, enfeksiyonlar, cerrahi müdahaleler veya travmalar sonucu ortaya çıkabilir. Bu tür problemler cerrahi yöntemler veya tüp bebek gibi yardımcı üreme teknikleriyle tedavi edilebilir. Ancak çiftlerin %15’inde herhangi bir belirgin sebep olmamasına rağmen gebelik gerçekleşmeyebilir ve bu durum nedeni açıklanamayan infertilite olarak adlandırılır.